هنر آشیقی که ریشه در اعماق تاریخ دارد، هنری تلفیقی است. در این هنر، چندین نوع هنر با هم ترکیب می‌شوند: شعر، رقص، عناصر درام، بداهه‌گویی شعری و بداهه‌نوازی موسیق یی.ک آشیق که بر این هنرها مسلط شده و از استعداد خاصی برخوردار است، می‌تواند با هنر خود تعداد زیادی از شنوندگان را مجذوب کند. اجرای آشیق‌ها ذاتاً یک صحنه کوچک است و در این صحنه، موسیقی، ساز و آشیق-مولف یک وحدت را تشکیل می‌دهند.
در هنر آشیقی، توصیف و تمجید (به عنوان “گؤزللمه”) جایگاه ویژه‌ای دارد. گؤزللمه می‌تواند به معشوق، زنان زیبا و همچنین به قهرمانان، مثلاً کوراوغلو یا اسبش قیرآت و غیره تقدیم شود. بخشی از آهنگ‌های آشیقی دارای موضوع غم‌انگیز هستند (یانیق کرم، دیلقمی)، بخش دیگر آهنگ‌های رقص هستند (افشاری، شرعلی) و نمونه‌های زیبایی از غزل آشیقی محسوب می‌شوند.
آشیق‌ها شرکت‌کنندگان ضروری در جشن‌ها و عروسی‌های ملی آذربایجان بوده‌اند. آن‌ها آهنگ‌های خود را با همراهی بالابان (نوعی ساز بادی) و دیگر سازهای بادی اجرا می‌کردند، اما ساز (نوعی ساز زهی) که یک ساز موسیقی باستانی آذربایجانی است، همیشه ساز اصلی بوده است. آشیق‌ها را اوزان، وارساغ و دده می‌نامند و اطلاعات مربوط به گذشته تاریخی آن‌ها با حفظ در حماسه‌ها، حکایت‌ها و آهنگ‌ها به امروز رسیده است.
هنر آشیقی همراه با هنر موغام، دو پایه مهم از فرهنگ موسیقی آذربایجان هستند. هنر آشیقی دارای ویژگی‌های رنگارنگ، موضوعات متنوع و خط داستانی متفاوتی است. هنر آشیقی نه‌تنها نمونه‌ای از تفکر شاعرانه است، بلکه تجلی خرد مردم، تجربه چندصدساله و فرهنگ آن‌ها است. این هنر با غنا و تنوع گفتار شفاهی متمایز می‌شود، سادگی، شاعرانگی و زیبایی زبان مردم و احساسات غیرقابل جایگزینی را منعکس می‌کند. آشیق‌ها شعر غنی خود را خلق کرده‌اند. آشیق قهرمان غنایی اصلی، چهره اصلی و تصویر رهبری هنر آشیقی است. با انعکاس عبارات ادبی و هنری در هنر آشیقی، آن‌ها حلقه اتصال بین خلاقیت شفاهی مردم و ادبیات مکتوب هستند.
در خلاقیت شاعرانه آشیق‌ها، ژانرهای شعر آذربایجان، یعنی قوشما، موخمس، گِرایلی، قیفیل‌بند، اوستادنامه، تجنیس، وجودنامه و دیگران جایگاه ویژه‌ای دارند. این ژانرها همچنین می‌توانند بخشی از داستان باشند.
قدیمی‌ترین نمونه خلاقیت حماسی آشیق‌های آذربایجان، داستان “کتاب دده قورقود” است که به قرن هفتم میلادی برمی‌گردد و به زندگی، عشق و قهرمانی اوزان‌های باستانی، اجداد آشیق‌های مدرن آذربایجان، تقدیم شده است. هنر آشیقی همچنین بر خلاقیت آهنگسازان تأثیر گذاشته است. برای اولین بار، ویژگی‌های موسیقی آشیقی توسط آهنگساز نابغه آذربایجانی، اوزئییر حاجی‌بیگوف، در اپرای “کوراوغلو” مورد استفاده قرار گرفت. آهنگساز قارا قارایف که ویژگی‌های موسیقی آشیقی را با وسایل فنی موسیقی مدرن ترکیب کرد، توانست وحدت آن‌ها را در بخش دوم سمفونی سوم خود ایجاد کند.
بیش از ۸۰ نوع جغرافیایی از آهنگ‌های آشیقی (“کرمی”، “افشاری”، “کوردی”، “دیلقمی”، “یانیق کرمی”) وجود دارد. تعامل متقابل متن موسیقی و شعر در آهنگ‌های آشیقی تأثیر بسزایی در ایجاد ویژگی‌های ملودیک-ریتمیک و فرم آن‌ها دارد. وزن اصلی شعر آشیقی، وزن هجایی است. ساختار آهنگ‌ها در ارتباط با فرم شعر و ترکیب هجایی و ویژگی‌های تقسیم ایجاد می‌شود. قربانی (قرن شانزدهم)، عباس توفارقانلی، ساری آشیق (قرن هفدهم)، خسته قاسم، آشیق واله، آشیق دیلقم (قرن هجدهم)، آشیق عالی، آشیق علعسگر، آشیق حسین شمکرلی (قرن نوزدهم) و غیره از کلاسیک‌های هنر آشیقی به شمار می‌روند.