در جهان امروز، شتاب دگرگونی فناوری به سطحی بی‌سابقه رسیده و اثرات روانی این تحول، روزبه‌روز آشکارتر می‌شود. اضطراب ناشی از تغییرات پی‌درپی دیجیتال، پدیده‌ای فراگیر است که مرز نسل‌ها و تخصص‌ها را درنوردیده؛ اضطرابی که خود را گاه در قالب سردرگمی، گاه به شکل بی‌میلی و حتی خشم خاموش نسبت به سیستم‌های جدید نمایان می‌کند.
تغییرات سریع پلتفرم‌های ارتباطی و کاری، هجوم اپلیکیشن‌ها و انتخاب‌های خسته‌کننده میان صدها راه‌حل دیجیتال، سبب تجربه نوعی خستگی روانی و ذهنی شده است که در ادبیات تخصصی از آن با عنوان techno-stress یا اضطراب فناورانه یاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند به شکل حس مکرر عقب‌ماندگی یا نگرانی دائمی از کافی نبودن مهارت‌های فردی و حرفه‌ای بروز یابد، حتی در میان نسل‌هایی که به‌طور سنتی به عنوان کاربران ماهر شناخته می‌شوند.
همزمان، فضای رقابتی شبکه‌های اجتماعی و روایت‌های سیال موفقیت دیجیتال، مقایسه مداوم و ناخواسته را تشدید می‌کند. فرد ممکن است در مواجهه با لزوم یادگیری نسخه‌های تازه نرم‌افزارها یا سازگاری با ابزارهای جدید، دچار کاهش انگیزه و افت کیفیت روابط انسانی شود، چرا که ذهن اغلب بخشی از انرژی خود را صرف تطبیق و دیگری را صرف مقاومت می‌کند.
در برابر این شرایط، پژوهش‌های روز نشان می‌دهد اولویت‌بندی و گزینش آگاهانه فناوری‌ها، می‌تواند آسیب روانی ناشی از تغییرات تکنولوژیک را کاهش دهد. توصیه می‌شود ابزارها و سرویس‌هایی که واقعاً کارآمد و مورد استفاده هستند حفظ، و ابزارهای غیرضروری حذف شوند تا فضا برای سازگاری ذهنی و افزایش تاب‌آوری فراهم شود. همچنین تقویت سواد هیجانی و پذیرش محدودیت‌های ذاتی انسان در برابر جهان بی‌وقفه دیجیتال، کلید سازگاری سالم با این محیط متغیر است.
بنابراین، فناوری اگرچه از ابزارهای انکارناپذیرِ توسعه فردی و اجتماعی است، اما مدیریت هوشمندانه ارتباط با آن، شرط بقای سلامت روان در عصر شتاب دائمی خواهد بود. قدرت انتخاب، در کنار شجاعت حذف آنچه لازم نیست، امروز بیش از همیشه اهمیت یافته است؛ چرا که آرامش ذهن، گاه در یک تصمیم ساده برای بستن دریچه‌ای اضافی به روی جهان اطلاعات شکل می‌گیرد.
به قلم: زهرا پورآقا