در روزگاری که آموزش دختران نه فقط امری نامعمول، بلکه اقدامی خلاف عرف و باورهای رایج تلقی میشد، طوبی آزموده با ارادهای بیمانند و درکی ژرف از زمانه، قدم به عرصهای گذاشت که بسیاری حتی از فکر کردن به آن هم پرهیز میکردند. او در سال ۱۲۵۷ خورشیدی متولد شد و در سال ۱۳۱۵، در حالی از دنیا رفت که نهالی را که خود کاشته بود، به درختی تنومند بدل کرده بود.
در سال ۱۲۸۵، زمانیکه راهاندازی مدرسه دخترانه مساوی با به خطر انداختن امنیت و آبرو تلقی میشد، آزموده مدرسهای به نام «ناموس» را در خانهاش تأسیس کرد؛ گامی جسورانه که بهسرعت گسترش یافت. تنها هشت سال پس از آن، تعداد مدارس دخترانه تحت مدیریت او به شش واحد رسید و نزدیک به ۳۵۰۰ دختر در آنها مشغول تحصیل بودند.
اگرچه مدرسهای با نام «دوشیزگان» پیش از آن و توسط فرد دیگری تأسیس شده بود، اما مخالفتهای شدید باعث تعطیلی زودهنگامش شد. در چنین شرایطی، طوبی آزموده نه تنها تسلیم نشد، بلکه با درایت و پشتکار، راهی پیدا کرد تا هم آموزش را گسترش دهد و هم مخالفان را آرام کند. یکی از روشهای او، گنجاندن درسهایی همچون قرآن و آموزههای اخلاقی در برنامههای درسی بود؛ راهبردی که هم وجه آموزشی داشت و هم تبلیغاتی.
در سال ۱۳۰۷، نخستین گروه از دانشآموختگان دبستان ناموس فارغالتحصیل شدند؛ دخترانی که حالا میتوانستند نهتنها بخوانند و بنویسند، بلکه در جامعه نیز حضور مؤثر و فعال داشته باشند. این مدرسه تنها یک نهاد آموزشی نبود، بلکه پایگاهی فرهنگی برای شکلگیری نخستین نسل از زنان تحصیلکرده بود.
آزموده همچنین به آموزش بانوان بزرگسال نیز توجه داشت و کلاسهای اکابر را برای زنان برگزار میکرد. در این مسیر، همراهی شماری از مردان روشننگر، همچون حسن رشدیه، زمینه را برای تداوم و پایداری این تلاشها فراهم کرد. او حتی در آییننامه مدرسهاش بندی قرار داد که بر اساس آن، یکی از دختران خاندان رشدیه برای همیشه حق تدریس در مدرسه ناموس را داشته باشد؛ نشانهای از وفاداری و قدردانیاش نسبت به همراهان این راه.
پس از درگذشت طوبی آزموده در اول مهر ۱۳۱۵، مدرسه ناموس تا سالها به فعالیت خود ادامه داد و بعدها به وزارت فرهنگ واگذار شد. این مدرسه، با وجود تغییر نام و مدیریت، همچنان یادگار یکی از اثرگذارترین زنان تاریخ معاصر ایران باقی مانده است؛ زنی که مسیر آموزش دختران را هموار کرد و نامش را در تاریخ ماندگار ساخت.