با تکرار دورههای بحرانی آلودگی هوا در تبریز و اتخاذ تدابیر کوتاهمدتی چون تعطیلی مدارس و اجرای طرحهای ترافیکی موقت، افکار عمومی بار دیگر نسبت به سرنوشت راهکارهای بلندمدت و وعدههای اجرایی نشده مسئولان برای ریشهکن کردن این معضل دیرینه ابراز نگرانی کردهاند.
وعدههایی که در پشتپرده میمانند
در حالی که در شرایط اضطراری، راهحلهای فوری مانند محدودیتهای ترافیکی به سرعت اعمال میشوند، نگاهی به گذشته نشان میدهد که وعدههای اصلی برای حل زیرساختی مشکل آلودگی، عمدتاً در حد شعار باقی ماندهاند:
۱. گسترش انرژیهای پاک: طرحهای مربوط به نصب پنلهای خورشیدی بر روی ساختمانهای دولتی و استفاده از انرژیهای نو، با وجود تأکیدات مکرر، اغلب در مراحل اولیه متوقف شده و تأثیر ملموسی بر کاهش مصرف سوختهای فسیلی و آلودگی شهر نداشتهاند.
۲. نوسازی ناوگان فرسوده حملونقل عمومی: اتوبوسها و مینیبوسهای فرسوده و آلاینده، یکی از عوامل اصلی دودزایی شهری هستند. با وجود وعدههای مکرر برای خرید ناوگان جدید، فرآیند نوسازی کُند بوده و باقی ماندن وسایل نقلیه دودزا، مانع اصلی دستیابی به هوای پاک محسوب میشود.
۳. تکمیل خطوط مترو: مترو به عنوان راهکار کلیدی کاهش ترافیک و آلودگی، همچنان با تأخیرهای طولانی در پروژههای توسعه خطوط خود مواجه است. این تأخیرها باعث شده است شهروندان نتوانند تأثیر پایدار این زیرساخت حیاتی را در کاهش روزانه آلایندهها احساس کنند.
۴. اجرای سختگیرانه بازرسی فنی: نظارت مستمر و قاطع بر خودروهای دودزا و فاقد معاینه فنی، در عمل ضعیف است. این ضعف نظارتی سبب میشود که بازرسیها تنها در روزهای اوج آلودگی به صورت مقطعی تشدید شوند و رویکرد پیشگیرانه و دائمی شکل نگیرد.
مازادسوزی؛ آتش سمی بر ریههای شهر
یکی از اقدامات پرخطر و غیرمسئولانه که به بهانه «ساماندهی پسماند» رخ میدهد، سوزاندن ضایعات و مازاد مواد در حومه شهر است. دود سمی حاصل از این اقدام، حاوی ذرات معلق سرطانزا و خطرناکترین مواد شیمیایی است که سلامت کودکان و سالمندان را به شدت تهدید میکند. این «آتش آسان و ارزان» نشان از اولویت یافتن مدیریت سریع پسماند بر سلامت عمومی دارد.
شکاف بین گفتار و عمل
تصمیماتی نظیر تعطیلی مدارس، اگرچه برای حفاظت از سلامت در کوتاهمدت ضروری است، اما راهکاری موقتی بر یک بیماری مزمن است. تا زمانی که پروژههای زیرساختی نظیر توسعه مترو، اجرای کامل برنامههای انرژی پاک و نوسازی کامل حمل و نقل، از مرحله وعده خارج شده و با بودجه و ارادهای قاطع اجرایی نشوند، شهروندان تبریزی ناچارند هر سال شاهد تکرار این چرخه معیوب و تنفس هوای آلوده باشند. تبریز شایسته مدیریتی دلسوزانه و هوایی پاک است.
به قلم: کوثر آریانی