مشکلات و دغدغههای افراد دارای معلولیت در استفاده از زیرساختهای شهری، همچنان به عنوان یک چالش جدی و نیازمند رسیدگی فوری باقی مانده است. عدم دسترسی مناسب به پیادهروها، کیفیت پایین معابر، کمبود تجهیزات کمکی، و زیرساختهای نامناسب حمل و نقل عمومی، استقلال و کرامت شهروندان دارای معلولیت را به خطر انداخته است.
یکی از موانع آزاردهنده، موانع فلزی ترافیکی هستند که با هدف جلوگیری از ورود وسایل نقلیه متفرقه نصب شدهاند، اما در عمل به بزرگترین تهدید برای تردد افراد ویلچری و کمتوان تبدیل شدهاند، بدون آنکه مانع موثری برای ورود موتورسیکلت و دوچرخه باشند.
دسترسی فیزیکی در پیادهروها به شدت نیازمند بازنگری است. بسیاری از پیادهروها یا فاقد رمپهای استاندارد هستند یا رمپهای موجود با استانداردهای لازم تطابق ندارند. علاوه بر این، وجود پلهها، جداول بلند و سطوح ناهموار، حرکت معلولین را بسیار دشوار و گاه غیرممکن میسازد.
نبود تجهیزات کمکی تخصصی در گذرگاههای شهری، مشکلات افراد نابینا و کمتوان حرکتی را دوچندان کرده است. برای مثال، بسیاری از تقاطعها فاقد چراغهای راهنمایی صوتی هستند که برای عبور ایمن نابینایان ضروری است. همچنین، فقدان دستگیرههای استاندارد در پیادهروها و ایستگاههای حمل و نقل، روند حرکت را کند و خطرناک میسازد.
راهکارهای پیشنهادی برای بهبود وضعیت:
مسئولین شهری موظفند اقدامات جدی و مؤثری را برای رفع این کاستیها در دستور کار قرار دهند. راهحلهای پیشنهادی برای تسهیل دسترسی و احقاق حقوق این قشر به شرح زیر است:
۱. استانداردسازی جامع معابر شهری: طراحی و اجرای پیادهروها و گذرگاهها بر اساس اصول کامل دسترسپذیری برای کاهش حداکثری موانع فیزیکی.
۲. نصب فوری تجهیزات کمکی: اولویتدهی به نصب رمپهای استاندارد، نردهها (دستگیرهها)، چراغهای راهنمایی صوتی در تقاطعها و سایر امکانات ضروری.
۳. حذف موانع فلزی: جمعآوری موانع فلزی ترافیکی از سطح پیادهروها که عملاً به موانع تردد معلولین تبدیل شدهاند.
۴. بهبود سیستم حملونقل عمومی: مناسبسازی کامل ناوگان حمل و نقل عمومی و ایستگاهها برای دسترسی راحت و ایمن افراد دارای معلولیت.
۵. فرهنگسازی و آموزش: افزایش آگاهی عمومی و آموزش تخصصی به مدیران و عوامل شهری درباره نیازها و حقوق افراد دارای معلولیت برای تضمین رعایت اصول شهرسازی فراگیر.
رسیدگی به این دغدغهها، نه تنها یک الزام قانونی، بلکه گامی اساسی در جهت ارتقای کیفیت زندگی، افزایش استقلال و تحقق حقوق شهروندی معلولین در جامعه است.
به قلم: کوثر آریانی