بانوی اخترفیزیک ایران؛ یادمان زادروز آلنوش تریان

۱۸ آبان زادروز زنی است که در تاریخ علم ایران، با نامی درخشان و جایگاهی ماندگار شناخته می‌شود؛ دکتر آلنوش تریان، فیزیکدان برجسته‌ای که به‌حق «مادر نجوم ایران» و «بانوی اخترفیزیک» نام گرفت.
بانوی اخترفیزیک ایران؛ یادمان زادروز آلنوش تریان

آلنوش تریان در ۱۸ آبان ۱۲۹۹ در تهران از پدر و مادری فرهیخته و هنرمند چشم به جهان گشود. پدرش، آرتو تریان، از دانش‌آموختگان رشته بازیگری در مسکو بود و دومین مرکز آموزش هنرهای دراماتیک را در ایران پایه‌گذاری کرد. او بخش‌هایی از شاهنامه فردوسی را به زبان ارمنی برگرداند و سهمی ارزشمند در پیوند فرهنگ ایرانی و ارمنی بر جای گذاشت.

مادرش، وارتو تریان، تحصیل‌کرده ادبیات و سخنوری در سوئیس بود و در عرصه شعرخوانی و هنر نمایش نیز فعالیت داشت. در چنین خانواده‌ای، آلنوش در محیطی سرشار از فرهنگ، ادب و هنر رشد کرد و مسیر علمی‌اش را با پشتوانه‌ای از عشق به دانش و میهن آغاز نمود.

او در سال ۱۳۲۶ موفق به دریافت مدرک کارشناسی فیزیک از دانشگاه تهران شد و در همان‌جا به عنوان متصدی عملیات آزمایشگاهی دانشکده علوم مشغول به کار گردید. چند سال بعد برای ادامه تحصیل به دانشگاه سوربن فرانسه رفت و در سال ۱۳۳۵ دکترای خود را دریافت کرد. با وجود پیشنهاد ماندن و تدریس در سوربن، تریان با حس مسئولیت‌ نسبت به میهنش، راه بازگشت به ایران را برگزید و به‌عنوان دانشیار ترمودینامیک در دانشگاه تهران مشغول به کار شد.

در سال ۱۳۳۸ برای شرکت در بورسیه مطالعاتی آلمان در زمینه رصدخانه‌های خورشیدی انتخاب شد و پس از بازگشت به کشور، نقشی مؤثر در پایه‌گذاری نخستین رصدخانه فیزیک خورشیدی ایران در سال ۱۳۴۵ ایفا کرد. وی نخستین فردی بود که درس «اخترفیزیک» یا فیزیک ستارگان را در ایران تدریس کرد و در سال ۱۳۴۳ به مقام استادی دانشگاه تهران رسید.

آلنوش تریان به زبان‌های فارسی، ارمنی و فرانسوی تسلط داشت و با زبان‌های ترکی و انگلیسی نیز آشنا بود. پس از ۳۰ سال فعالیت علمی و آموزشی، در سال ۱۳۵۸ بازنشسته شد، اما همچنان به عنوان نماد فروتنی و عشق به علم در یاد شاگردان و دوستداران دانش باقی ماند.

او هرگز ازدواج نکرد و خانه خود در جلفای نو اصفهان را وقف دانشجویانی کرد که محل مناسبی برای اقامت نداشتند. در سال‌های پایانی عمر در «آسایشگاه سالمندان توحید» زندگی می‌کرد و تا واپسین روزهای حیاتش روحیه‌ای آرام و متواضع داشت.

در طول زندگی‌اش، لوح‌ها و تقدیرنامه‌های فراوانی از نهادهای علمی، فرهنگی و اجتماعی دریافت کرد؛ از جمله نشان مسروپ ماشتوتس از سوی عالی‌جناب جاثلیق آرام کشیشیان، و عنوان پیشکسوت برجسته کشور از وزارت رفاه و تأمین اجتماعی. همچنین بارها از سوی دانشگاه تهران، سازمان بهزیستی کشور، انجمن نجوم آماتوری ایران، مؤسسه ژئوفیزیک و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مورد تقدیر قرار گرفت.

دکتر آلنوش تریان، این بانوی پیشرو علم ایران، در ۱۵ اسفند ۱۳۸۹ در تهران چشم از جهان فروبست؛ اما نام و یادش همچنان در آسمان علم و فرهنگ ایران می‌درخشد، چون ستاره‌ای که غروب ندارد.

پیام آذربایجان

در facebook به اشتراک بگذارید
در twitter به اشتراک بگذارید
در telegram به اشتراک بگذارید
در whatsapp به اشتراک بگذارید
در print به اشتراک بگذارید

لینک کوتاه خبر:

https://payamazarbayjan.ir/?p=13798

نظر خود را وارد کنید

آدرس ایمیل شما در دسترس عموم قرار نمیگیرد.

پربحث ترین ها

تصویر روز:

هیچ محتوایی موجود نیست

پیشنهادی: