مادر سرچشمه حیات و ستون فرهنگ ایرانی-اسلامی

دکتر نسرین پیرسمساری با تأکید بر جایگاه بی‌بدیل مادر در فرهنگ اسلامی و ایرانی گفت: مادر زیباترین واژه آفرینش و مهم‌ترین عامل تربیت و سلامت روحی، روانی و جسمانی فرزندان است. او رکن اساسی خانواده و معمار تربیت است؛ قطب فرهنگ‌ساز خانه که با هوشمندی و فرهیختگی می‌تواند بهترین شیوه‌های فرزندپروری اسلامی را به کار گیرد.
وی با اشاره به نگاه اسلام به مقام مادر افزود: در دوران جاهلیت، زن موجودی بی‌اعتبار شمرده می‌شد، اما اسلام با تکریم مقام زن، مادر را به عنوان موجودی اثرگذار و فعال معرفی کرد. در واقع، نقش و جایگاه مادر در خانواده از جهاتی مهم‌تر از نقش پدر است، چرا که او محور حفظ و بقای خانواده و پرورش‌دهنده ثمره آن یعنی فرزندان است. اگر مادری بتواند وظیفه سنگین مادری را به‌درستی انجام دهد، عامل رشد و تعالی نهاد خانواده خواهد بود.
به گفته این استاد دانشگاه، سرنوشت هر انسان، و در نهایت هر جامعه، به میزان تربیت خانوادگی برمی‌گردد و کلید این تربیت در دستان مادر است.
پیرسمساری با استناد به قرآن کریم یادآور شد: در قرآن، بارها از مادر با عظمت یاد شده است؛ از الهام خداوند به مادر موسی گرفته تا آیه ۱۱ سوره لقمان که بر احسان به والدین تأکید دارد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مادران و زنان در پرتو قانون اساسی و تعالیم دینی هویت حقیقی خود را بازیافتند و در اصل ۲۱ قانون اساسی، دولت موظف به تضمین حقوق زنان با رعایت موازین اسلامی شد.
وی با اشاره به نقش مادران شهدا در تداوم روحیه جهاد و پایداری گفت: مادران شهدا توانسته‌اند فرهنگ ایثار را به نسل‌ها منتقل کنند. آن‌ها نه فقط در مقام مادر، بلکه به‌عنوان الگوی صبر، ایمان و استقامت، به جامعه درس داده‌اند که عشق به وطن و دین، از دل خانه و دامن مادر آغاز می‌شود. هر شهید، نتیجه تربیت مادری مؤمن و آگاه است که رسالت مادری را عبادت دانسته است.
این بانوی سرشناس تبریزی درباره چالش‌های پیش‌روی مادران در تربیت نسل متعهد و هویت‌مند اظهار داشت: امروزه اغلب دغدغه مادران، تربیت دینی فرزندان از کودکی است، اما بیشترین تنش‌ها در دوران نوجوانی بروز می‌کند. ویژگی‌های سنی نوجوانان، ناآگاهی مادران، غلبه نگاه مادی‌گرایانه و آسیب‌های فضای مجازی از مهم‌ترین عوامل ایجاد بحران تربیتی است.
پیرسمساری گفت: مادران موفق کسانی هستند که از سلامت روانی، آگاهی و مهارت تربیتی برخوردارند. مادری که آرامش روانی دارد، به احکام دین و اصول اخلاقی پایبند است و در کنار آن، هویت جنسی و اخلاقی مطلوبی را برای فرزند شکل می‌دهد. شناخت نظام‌مند چالش‌ها و ایجاد ارتباط صمیمی میان والدین و فرزندان در دوران نوجوانی از ضروریات تربیت امروز است.
وی تأکید کرد: متأسفانه بسیاری از خانواده‌ها تنها بر رشد علمی فرزندان تمرکز دارند، در حالی که نوجوانان برای زندگی اجتماعی به مهارت‌های ارتباطی، اخلاقی و دینی نیز نیاز دارند. یکی از چالش‌های مهم، بحران هویت است که از نفوذ فرهنگ غربی و فضای مجازی ناشی می‌شود. در چنین شرایطی، مادر باید نقش حامی عاطفی و تسهیل‌گر ارتباط را ایفا کند.
این استاد دانشگاه درباره ویژگی‌های مادران مؤمن گفت: اولین و مهم‌ترین ویژگی مادران صالحه، ایمان و عمل صالح است. آنان باید دارای پاکی، تقوا، مسئولیت‌پذیری و سلامت جسمی و روحی باشند تا بتوانند فرزندانی سالم تربیت کنند. همان‌طور که معلم بدون دانش کافی نمی‌تواند موفق باشد، مادر نیز باید از اصول و مهارت‌های تربیتی آگاه باشد.
پیرسمساری گفت: مادران باید زمان مشخصی را برای تربیت فرزندان اختصاص دهند. امروز متأسفانه بسیاری از مادران برای آرام‌کردن کودک، گوشی تلفن را به دستش می‌دهند؛ این روش، تربیت نیست. مادر موفق کسی است که در خانه تنش کمی با فرزندان داشته باشد و الگوی رفتاری آنان باشد. اگر مادری نماز اول وقت بخواند و غیبت نکند، فرزند نیز همین مسیر را درونی می‌کند. مادران آیینه تمام‌نمای اخلاق فرزندان هستند.
وی با اشاره به اینکه مادر اصلی‌ترین عامل انتقال ارزش‌هاست، گفت:‌ پایبندی فرزندان به مسائل دینی، ارتباط مستقیمی با رفتار مادر دارد. اگر مادر در خانه به آنچه می‌گوید عمل کند، پذیرش ارزش‌ها برای فرزند آسان می‌شود. احترام به پدر، رعایت حلال و حرام، نماز، حجاب و عفت از مادر آغاز می‌شود.

پیرسمساری گفت: سلامت جامعه به سلامت خانواده و پویایی خانواده به مادر بستگی دارد. خوشبختانه فرهنگ تکریم مادر در ایران اسلامی ریشه‌دار است، اما باید این فرهنگ را با ابزارهای فرهنگی و آموزشی روز تقویت کنیم؛ زیرا مادر خوب، فرزندان خوب تربیت می‌کند و فرزندان خوب جامعه‌ای سالم و پویا می‌سازند.

استاد دانشگاه تبریزی در پاسخ به پرسشی درباره تصویر مادر در رسانه‌های امروز گفت: متأسفانه تصویر مادر در بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها با واقعیت جامعه ایرانی هم‌خوانی ندارد. در بیشتر آثار تصویری، خانواده‌ها به شکل غیرواقعی و رویایی نشان داده می‌شوند؛ خانه‌های شیک، بدون مشکلات واقعی، بدون دغدغه اقتصادی، بدون فرزند بیمار یا معلول. این تصویر نه تنها دور از واقعیت است، بلکه به تضعیف نهاد خانواده و مقام مادری منجر می‌شود.
پیرسمساری گفت: در برخی آثار، رویکرد فمینیستی و روشنفکری سطحی به مسئله مادری غلبه دارد. مادران منزوی، کم‌حضور و گاه پرخاشگر نشان داده می‌شوند. در حالی‌که رسانه باید چهره واقعی مادر ایرانی را بازتاب دهد؛ مادری که در عین حضور اجتماعی، محور خانواده و تربیت فرزند است. چرا رسانه‌ها به جای بازنمایی مشکلات واقعی مانند مرخصی زایمان یا چالش‌های جمعیتی، به تصویر رویایی از زندگی می‌پردازند؟ این انحراف فرهنگی است.
وی تأکید کرد: رسانه‌ها باید از دیدگاه قرآن، احادیث و رهنمودهای امامین انقلاب بهره بگیرند و الگوی سوم زن مسلمان را معرفی کنند؛ الگویی که نه در چارچوب سنت بسته، بلکه در متن عقلانیت و ایمان حرکت می‌کند.
پیرسمساری درباره راه‌های پاسداشت مقام مادران شهدا گفت: برگزاری کارگاه‌ها، همایش‌ها و رویدادهای فرهنگی در مدارس، دانشگاه‌ها و نهادهای آموزشی می‌تواند نقش مهمی در معرفی این الگوهای بزرگ داشته باشد. مفاهیم ایثار، صبر و نقش زنان در جامعه اسلامی باید به زبان ساده و در قالب برنامه‌های آموزشی و هنری به نسل جدید منتقل شود.
وی گفت: بهره‌گیری از رسانه‌های جمعی، مستندسازی زندگی مادران شهدا و انتشار خاطرات و آثار فرهنگی آن‌ها به صورت ملموس – نه کلیشه‌ای – می‌تواند بسیار اثرگذار باشد. همان‌طور که کودکان ما حسین فهمیده را می‌شناسند، باید مادران شهیدانی مانند محسن حججی را نیز بشناسند و بدانند چگونه چنین فرزندانی تربیت کرده‌اند.
پیرسمساری اظهار کرد: در کتاب‌های درسی، رسانه‌های تصویری و تبلیغات محیطی، الگوی مادری مومن و مقاوم به تصویر کشیده شود. همچنین جشنواره‌ها، مسابقات فرهنگی و ورزشی با محوریت مادران شهدا برگزار شود تا این فرهنگ به‌درستی در جامعه نهادینه گردد.
وی تصریح کرد: مادر ریشه همه نیکی‌هاست؛ او خالق آرامش و امید در خانواده و معمار آینده جامعه است. اگر جامعه‌ای مادران آگاه، مؤمن و با سلامت روانی داشته باشد، بی‌تردید آن جامعه مسیر تعالی را خواهد پیمود.

پیام آذربایجان