آخرین تحولات غزه، بازتاب عمیق و دردناک آسیبپذیری زنان را در بحران جاری منطقه به نمایش میگذارد. بر اساس گزارشهای سازمان ملل، بیش از نیمی از جمعیت غزه را زنان و کودکان تشکیل میدهند و در شرایطی که زیرساختها نابود و منابع حیاتی هر روز کمتر میشود، زنان با مسئولیت تأمین نیازهای خانواده و مراقبت از فرزندان، تحت فشار مضاعف قرار دارند. این فشار، تنها به مسائل مادی محدود نمیشود، بلکه زنان زیر بار اضطراب، ناامنی و نگرانی دائمی برای سلامت و جان اعضای خانوادهشان نیز قرار دارند، امری که سلامت روان آنان را نیز به شدت تهدید میکند.
دفتر هماهنگی امور انسانی سازمان ملل (UNOCHA) اعلام کرده است که تا تیرماه ۱۴۰۴ (ژوئیه ۲۰۲۵)، از مجموع بیش از ۳۸ هزار کشته فلسطینی، حدود ۷۰ درصد را زنان و کودکان تشکیل میدهند؛ عددی که بخش بزرگی از آن، سهم زنان و مادران آوارهای است که در ماههای ابتدایی حملات صحنه تلخ مرگ و جراحت را تجربه کردهاند. بسیاری از این زنان، نه تنها عزیزان خود را از دست دادهاند، بلکه مجبور شدهاند مسئولیت کامل خانواده را به دوش بکشند و در فضایی مملو از ناامنی و کمبود، برای فرزندان خود مأمنی از حداقلهای حیات فراهم کنند. روایتهای منتشر شده از دل اردوگاههای موقت، گواه زندگی در شرایطی غیرانسانی است؛ جایی که امید، گاه تنها در انعکاس صدای مادرانه در دل سکوت شبانه جنگ زنده میماند.
یافتههای یونیسف و آنروا حاکی از آن است که بیش از ۱.۷ میلیون نفر در این مدت آواره شدهاند و میلیونها زن، بهویژه زنان سرپرست خانوار و مادران، در شرایط دشوار بیخانمانی به سر میبرند و بسیاری نیز در پی از دست دادن همسر یا فرزندانشان، ناچار به اداره خانواده به تنهایی شدهاند. آوارگی برای زنان غزه، به معنای از دست رفتن سرپناه و آسایش اولیه نیست بلکه معادل است با زیستهشدن هر روزه در شرایط ناامن، نگرانیهای مالی، خطر خشونت و سوءاستفاده و حتی گاهی جدال برای تامین ابتداییترین نیازها نظیر آب و غذا. بسیاری از این زنان، شبها در حالی به خواب میروند که فردای خود و فرزندانشان را در هالهای از ابهام و نگرانی میبینند.
در کنار این فجایع، کاهش شدید دسترسی به خدمات بهداشتی صدمات جبرانناپذیری بر سلامت زنان بر جای گذاشته است. مراقبتهای بارداری، زایمان و حتی بهداشت ابتدایی تقریباً به پایینترین سطح خود رسیده و بسیاری از بیمارستانها کاملاً یا بخشی از امکانات حیاتی خود را از دست دادهاند. شرایط بغرنج بهداشت عمومی نه تنها سلامت جسمی، بلکه کرامت زنان را نیز به خطر انداخته است. گزارش صندوق جمعیت سازمان ملل (UNFPA) تأکید میکند که هر روز نزدیک به ۱۵۰ زن باردار برای تولد نوزادان خود نیازمند مراقبتهای ویژهاند، اما عملاً یا دسترسی ندارند، یا با خطر جدی سلامت روبهرو هستند. در بسیاری از موارد، زنان ناچارند بدون پزشک یا در شرایط اضطراری و ناکافی، زایمان کنند که همین موضوع جان مادر و نوزاد را به شدت تهدید میکند. افزون بر این، نبود امکانات بهداشت قاعدگی و مراقبتهای اولیه، دشواریهای روزمره و کرامت انسانی را برای زنان دوچندان کرده است.
این تصویر آماری و انسانی، آشکار میکند که زنان غزه در این جنگ، با بحرانی چندلایه و پیچیده دستوپنجه نرم میکنند و امروز بیش از هر زمان دیگری، نیازمند حمایتهای فوری جهانی و اقدامات جدی سازمانهای حقوق بشریاند. بیتردید چشمانداز آینده غزه، پیوندی ناگسستنی با سلامت، امنیت و توانمندسازی زنان آن سرزمین دارد؛ زنانی که در سختترین لحظات تاریخ معاصر، همچنان نماد زندگی و امید باقی ماندهاند.