علی سلیمیآلود (۱۳۰۱–۱۳۷۶) یکی از چهرههای تأثیرگذار موسیقی آذربایجانی است؛ هنرمندی که زندگیاش میان دو جغرافیا، اما یک فرهنگ مشترک شکل گرفت. او از خانوادهای اردبیلی در باکو زاده شد، اما تنها ۱۶ سال داشت که همراه خانواده به اردبیل بازگشت؛ بازگشتی که مسیر حرفهای او را در ایرانِ آن سالها رقم زد.
سلیمیآلود در سال ۱۳۳۲ با پذیرفتن رهبری ارکستر آذربایجانی رادیو ایران، جایگاه مهمی در موسیقی رسمی کشور پیدا کرد. اما نقطه اوج اثرگذاری او زمانی رقم خورد که ملودی جاودانه «آیریلیق» را بر اساس شعری از رجب ابراهیمی «فرهاد» در باکو اجرا کرد؛ اثری که به سرعت در میان مردم دو سوی رود ارس، به صدای مشترک درد جدایی تبدیل شد. خود او درباره انگیزهاش از خلق این ملودی گفته بود: «درد و غمی که بهخاطر جدایی از سرزمین مادری در بین مردم دو سوی ارس دیده میشد، مرا ترغیب کرد تا ترانهای برای این موضوع بنویسم. چون حکومت شوروی اجازه دیدار از اقوام آن طرف ارس را نمیداد.» این جمله بهخوبی روشن میکند چرا «آیریلیق» تنها یک ترانه نیست؛ روایتی است از دلهای دورمانده، فرهنگی گسسته و عاطفهای که سیاستورزی زمانه آن را زخمی کرده بود.
سلیمیآلود در سال ۱۳۵۸ رهبری ارکستر رادیوتلویزیون مرکز تبریز را بر عهده گرفت و همزمان با کار رسانهای، آموزشگاه خصوصی موسیقی خود را تأسیس کرد؛ جایی که نسل تازهای از هنرجویان موسیقی آذربایجانی زیر نظر او تربیت شدند. نقش او در آموزش و تدوین روشهای اصولی برای نوازندگی تار، بعدها در قالب کتاب آموزشی ارزشمند «متد تار آذربایجانی» ثبت شد. ویژگی مهم این متد، ارائه تکنیکهای نوازندگی به شیوه استادان پیشین و استفاده خلاقانه از پنج انگشت دست چپ برای گرفتن سیم بود؛ روشی که آن را از سنت رایج جمهوری آذربایجان و متد سعید رستماف متمایز میکند و نشاندهنده نگاه نوآورانه سلیمیآلود است.
دریافت دکترای افتخاری موسیقی از وزارت ارشاد در سال ۱۳۶۷ گواهی بر جایگاه علمی و هنری او بود. در کنار «آیریلیق» و «سیزه سلام گتیرمیشم»، آثار دیگری مانند «حیدربابا»، «ایلغار»، «باهر گلدی»، «یاداسالارسان منی»، «سهندیم»، «تبریزیم»، «کهلیک» و دهها قطعه دیگر، تنوع و عمق کارنامه هنری او را نشان میدهد؛ آثاری که هنوز در کشورهای ترکزبان اجرا میشوند و در حافظه موسیقی منطقه زندهاند.
سلیمیآلود سالهای پایانی عمر خود را در تبریز گذراند؛ شهری که هم الهامبخش موسیقیاش بود و هم میزبان آرامگاه او در قطعه هنرمندان وادیرحمت. نصب تندیس او به عنوان «آهنگساز برجسته شرق» توسط یونسکو نیز نشان میدهد که تأثیرش نهتنها محلی یا ملی، بلکه منطقهای و فراتر از مرزها بوده است.