افت و خیز حضور زنان در استادیوم فوتبال؛ از فشار فدراسیون تا تنبیه هواداران مرد
از نخستین حضور رسمی زنان در ورزشگاهها به عنوان تماشاچی چند سالی بیش نمیگذرد. در روز پنجشنبه ۱۸ مهر ۱۳۹۸ تعدادی از بانوان ایرانی برای اولین بار، رسماً به عنوان تماشاگر زن فوتبال به استادیوم آزادی راه یافتند تا بازی ایران و کامبوج را از نزدیک تماشا کنند. البته حضور زنان در این بازی تحت فشار فدراسیون جهانی فوتبال ممکن شد، چرا که در صورت ممانعت ایران از حضور زنان در ورزشگاهها، احتمال محرومیت فوتبال ایران وجود داشت.
طی این سالها ورود زنان به ورزشگاهها محل مناقشه و بحث فراوان بوده است تا جایی که برای بررسی ابعاد شرعی این مساله، پژوهشی توسط دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به سفارش مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری انجام شد و در این پژوهش نیز با ذکر ادله مختلف، بلامانع بودن حضور زنان در ورزشگاهها به عنوان تماشاگر اعلام شد. در این پژوهش همچنین به این نکته اشاره شد که محدودسازی زنان و جلوگیری از دستیابی آنان به حقوقشان به بهانه حفظ کرامت آنان، آسانترین راه حل است و نباید زنان را به واسطه چنین دلایلی از ورود به ورزشگاهها محروم کرد.
در سال ۱۴۰۲ چندین ورزشگاه عبارت از: یادگار امام تبریز، نقش جهان اصفهان، شهدای فولاد اهواز، آزادی تهران و شهید سلیمانی سیرجان موفق به دریافت مجوز میزبانی از زنان شدند. این اتفاقات در حالی رخ داد که AFC اعتبار بازیهای لیگ برتر را منوط به فراهم شدن شرایط لازم برای حضور زنان در ورزشگاهها اعلام نموده بود.
با وجود این، حواشی مربوط به حضور زنان در ورزشگاهها ادامه یافت و مخالفان این موضوع، با استفاده از فرصتهای پیش آمده، نارضایتی خود را از ورود زنان به ورزشگاهها اعلام کردند؛ چنانکه روزنامه کیهان در اردیبهشت ۱۴۰۳ حضور زنان در ورزشگاهها را با توجه به حاشیههای طرفدارن دو تیم پرسپولیس و سپاهان، از اساس اشتباه، و به منزله نقش کرامت زنان به شمار آورد. اما مهدی تاج در مرداد ماه ۱۴۰۳ در یک نشست خبری، ورود زنان به ورزشگاه را نه اختیار، بلکه یک الزام عنوان کرد و بر این نکته نیز تاکید نمود که “فدراسیون تنها به دنبال ضرورتی است که لازمه یک فوتبال بینالمللی است نه بی بند و باری!”
در ادامه این کشمکش قرار شد به دلیل تخلف انضباطی هواداران، مسابقه سپاهان و پرسپولیس از هفته دوازدهم لیگ، فقط با حضور تماشاگران زن برگزار شود. این تصمیم و به دنبال آن، حضور حدود ۴۰ هزار نفر تماشاگر و هوادار زن در این بازی سبب شد تا رسانهها از آن به عنوان تاریخ سازی یاد کنند و آن را نقطه عطفی در حضور زنان در ورزشگاهها قلمداد نمایند. حتی رئیس فیفا نیز این اتفاق، یعنی حضور این تعداد هوادار زن در ورزشگاه ابراز خوشحالی نمود، بدون اینکه به زمینهها و دلایل آن توجهی داشته باشد. زیرا این تصمیم در سایه تخلف انضباطی و رفتارهای حاشیهساز و ناشایست تعدادی از هواداران مرد اتخاذ شده بود و چه بسا اگر این اتفاق رخ نمیداد این تعداد از زنان موفق به حضور در ورزشگاه نمیشدند. مساله اصلی در اینجا همین است که آیا استفاده از زنان بهعنوان وسیلهای برای تنبیه مردان، امری اخلاقی است؟ آیا میتوان از اشتیاق هواداران زن فوتبال برای پر کردن ورزشگاه به این طریق سوءاستفاده نموده و حتی خرسندی و رضایت فیفا را توسط آن تامین نمود و به قولی با یک تیر چند هدف را نشانه گرفت؟ آیا با در نظر گرفتن چنین تنبیهی، مساله ورود زنان به ورزشگاه دیگر حل شده است؟ باید توجه داشت که این یک مورد انضباطی خاص بوده که میشد آن را مانند بسیاری از بازیهای دیگر بدون تماشاگر برگزار کرد، اما این بار فدراسیون در یک اقدام ابتکاری که چندان اخلاقی به نظر نمیرسید از زنان به عنوان ابزاری برای تنبیه مردان بهره جست و در واقع اگر رفتار تماشاگران مرد اصلاح شود و به عبارتی متنبه شوند، نیاز به زنان مرتفع میشود و آش همان و کاسه همان خواهد بود.