برای اینکه شهری حقیقتاً واجد شرایط دوستدار کودک باشد، معیارهای گوناگونی باید مورد توجه قرار گیرد که از جمله مهمترین آنها، سرانه فضای سبز و بهویژه فضای بازی مناسب برای کودکان است. متاسفانه، شهر تبریز نه تنها از کمبود فضای سبز کافی برای عموم شهروندان رنج میبرد، بلکه این کمبود، زمانی که موضوع کودکان به میان میآید، به مراتب بیشتر و ملموستر خود را نشان میدهد.
اهمیت پارکها و فضاهای بازی کودکان در بافت شهری، ابعادی چندگانه و حیاتی دارد. در دنیای امروز که کودکان به طور فزایندهای از داشتن فضای آزاد برای بازی و فعالیت بدنی محروم شدهاند، فضاهای بازی در سطح شهر میتوانند فرصتی ارزشمند برای حرکت و جنبوجوش فراهم آورند. این فضاها نه تنها به سلامت جسمانی کودکان کمک میکنند، بلکه سبب افزایش تعامل آنها با همسالان نیز میشوند، تعاملی که فواید بیشماری برای رشد مهارتهای اجتماعی، همدلی و توانایی حل مسئله به همراه دارد. این فضاها با ایجاد محیطی امن و کنترلشده، کودکان را از خطرات ترافیک و سایر آسیبهای احتمالی مصون نگه میدارند و از طرفی، حضور پرشور و نشاط کودکان در فضاهای مختلف شهری، به طور غیرمستقیم بر امنیت اجتماعی نیز میافزاید. به همین دلایل است که ایجاد و توسعه فضاهای بازی، جزو ضروریات شهرهای پرترافیک و پرازدحام امروزی به شمار میرود.
متاسفانه، بررسی وضعیت فضاهای بازی کودکان در تبریز، تصویر چندان خوشایندی را ترسیم نمیکند. امروزه اکثر فضاهای طراحی شده برای بازی کودکان در این شهر، سرپوشیده و کوچک بوده و عمدتاً وابسته به دستگاهها و وسایلی هستند که کودکان در آنها باید یکجا بنشینند و تحرک چندانی نداشته باشند. علاوه بر این، استفاده از این فضاها اغلب هزینههایی را به خانوادهها تحمیل میکند که با توجه به نیاز روزمره کودکان به بازی و تفریح، تقریباً سر به ارقام بالایی خواهد زد. واضح است که این نوع فضاها، پاسخگوی نیاز اساسی کودکان به تحرک، فعالیت و تعاملات اجتماعی گسترده نیستند.
کودکان امروز در کلانشهرهایی مانند تبریز به سوی کمتحرکی و اضافه وزن، عدم رشد مهارتهای تعاملی و اجتماعی و انزوا سوق داده میشوند. وجود فضاهای بازی کافی، متنوع و مناسب میتواند این معضل را که پیامدهای پرهزینهای برای سلامت جامعه، اقتصاد و فرهنگ در آینده خواهد داشت، تا حد زیادی کاهش دهد.
در پایان، باید به این نکته تاکید کرد که پارکها و فضاهای بازی کودکان، صرفاً مکانهایی برای تفریح و سرگرمی نیستند، بلکه سرمایهگذاری در سلامت، شادی و رفاه نسل آینده و بهبود کیفیت زندگی شهری هستند. شهر تبریز، برای آنکه حقیقتاً شایسته عنوان «شهر دوستدار کودک» باشد، باید توجه ویژهای به توسعه و بهبود فضاهای بازی کودکان داشته باشد و در این راستا، از رویکردهای نوآورانه و مبتنی بر نیازهای واقعی کودکان بهره گیرد.
به قلم: پروین بابایی