بررسی وضعیت آموزش ورزش در مدارس ایران نشان می‌دهد که این حوزه با چالش‌های مزمن و دامنه‌داری مواجه است که روند توسعه آن را با موانع جدی روبرو ساخته است. یکی از عمیق‌ترین مشکلات، کمبود زیرساخت‌ها و تجهیزات ورزشی مناسب در مدارس است؛ مساله‌ای که به‌ویژه در مناطق کمتر برخوردار، نمود بیشتری دارد. در بسیاری از مدارس، فضای کافی و ایمن برای برگزاری فعالیت‌های بدنی وجود ندارد و تجهیزات در دسترس نیز اغلب فرسوده یا ناکارآمد هستند. این کمبودها سبب می‌شود تا دانش‌آموزان به جای تجربه ورزش عملی، بیشتر مجبور به شرکت در فعالیت‌هایی محدود و بعضاً صرفاً نظری شوند و از مزایای مشارکت گروهی و نشاط زنگ ورزش بی‌بهره بمانند.
همزمان با ضعف زیرساختی، کمبود معلمان کارآزموده و متخصص در حوزه تربیت بدنی نیز تأثیر قابل توجهی بر کیفیت آموزش ورزش در مدارس گذاشته است. در بسیاری از موارد، مسئولیت تدریس این درس بر عهده افرادی قرار می‌گیرد که فاقد آموزش کافی یا تخصص لازم هستند و همین امر نه تنها سطح یادگیری را کاهش داده بلکه می‌تواند باعث افزایش خطر آسیب‌های جسمانی برای دانش‌آموزان گردد.
نگاه سطحی به اهمیت تربیت بدنی نزد برخی مسئولان و خانواده‌ها نیز از دیگر موانع جدی است. در بسیاری مواقع، درس ورزش به‌عنوان اولویت ثانویه در برنامه درسی مدارس قرار می‌گیرد یا به‌راحتی جای خود را به سایر درس‌ها واگذار می‌کند؛ این بی‌توجهی تدریجی، موجب افت علاقمندی و کاهش مشارکت دانش‌آموزان در فعالیت‌های ورزشی شده است.
تراکم بیش از اندازه جمعیت دانش‌آموزان در کلاس‌ها نیز امکان ارائه آموزش مؤثر را از معلمان سلب کرده است و نظارت یا آموزش انفرادی را دشوار و در بسیاری موارد غیرممکن می‌سازد؛ چالشی که در مدارس پرتراکم شهرهای بزرگ پررنگ‌تر است. از منظر فرهنگی نیز، نبود باور عمومی نسبت به نقش ورزش، به ویژه در مورد دانش‌آموزان دختر، یکی از گره‌های اساسی کار محسوب می‌شود. همچنان برخی خانواده‌ها یا ساختارهای مدرسه‌ای، شرکت دختران در فعالیت‌های بدنی را ضروری نمی‌دانند و همین نگاه فرصت‌های رشد جسمی و اجتماعی آنان را محدودتر ساخته است.
علاوه بر این‌ها، عدم تنوع کافی در برنامه‌های آموزشی و تمرکز بیش از اندازه بر رشته‌های معدودی چون فوتبال و والیبال، سبب شده بخشی از دانش‌آموزان با علایق متفاوت جذب نشوند و انگیزه خود را از دست بدهند. نبود مراقبت‌های تخصصی و امکانات امدادی برای مدیریت آسیب‌های ورزشی نیز خطری مضاعف است که سلامت جسمی دانش‌آموزان را تهدید می‌کند.
با وجود نقش برجسته و غیرقابل انکار زنگ ورزش در ارتقای سلامت نسل آینده، این حوزه همچنان کمتر از جایگاه واقعی خود مورد توجه قرار گرفته است. غلبه بر این مشکلات، بدون برنامه‌ریزی منسجم، سرمایه‌گذاری کافی، تربیت معلمان متخصص و نهادینه کردن فرهنگ ورزش در میان خانواده‌ها و جامعه، دست‌یافتنی نخواهد بود. تداوم این وضعیت، ما را با نسلی مواجه خواهد ساخت که فرصت‌های رشد جسمی، روانی و اجتماعی خود را در دوران تحصیل از دست داده‌اند.
به قلم: غلامرضا رحیمی، کارشناس آموزش