هفته ملی تکریم سالمند (۸ تا ۱۴ مهر) بهانه‌ای شد تا سخنان و دغدغه‌های اعضای هیأت مدیره بنیاد فرزانگان آذربایجان شرقی، مهم‌ترین تشکل مردم‌نهاد استان در حوزه سالمندی را با حضور در جمع آنان مرور کنیم.
آقای علیزاده پروین رئیس هیئت مدیره بنیاد فرزانگان آذربایجان شرقی در ابتدای این نشست صمیمی گفت: این تشکل ۱۲ سال است که تشکیل شده و در این مدت فراز و نشیبهای مختلفی را تجربه کرده و فعالیت های گسترده ای را انجام داده و می‌دهد. کمیته های هفت گانه این بنیاد در بخش‌های آموزش، پژوهش، ورزش، هنر، رسانه و اطلاع رسانی، فرهنگ و ادبیات و … فعال اند.
این پژوهشگر با اشاره به رتبه ششم استان در جمعیت سالمندی کشور افزود: بر اساس آمارها، حدود ۵۵۰ هزار نفر جمعیت بالای ۶۰ سال در استان داریم که این رقم از میانگین کشوری بالاتر است و همین موضوع لزوم توجه به حوزه سالمندی را در استان دو چندان می کند.
وی تصریح کرد: با اینکه شورای سالمندی هم در استان و هم در شهرستان تبریز تشکیل شده و سند ملی سالمندی هم با برش استانی تدوین شده متاسفانه اولویت خاصی برای سالمندان در سطح مدیران تعریف نشده و مسئولان رده بالای ادارات عضو شوراها در جلسات حضور نمی یابند.
علیزاده پروین اضافه کرد: همچنین با اینکه تبریز به عنوان شهر دوستدار سالمند تعیین و تصویب شده و بنیاد فرزانگان استان در هر سه کارگروه محیطی، اجتماعی و خدمات این شورا عضویت دارد. دبیرخانه اش در معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تشکیل شد، ولی کارگروههای آن بعد از ماه‌ها فعالیت چشمگیری نداشته اند.
رییس هیئت مدیره بنیاد فرزانگان آذربایجان شرقی با تاکید بر اینکه سالمندان تجربه های سرشار دارند و باید از دانش تجربه سالمندان استفاده شود افزود: در حالیکه باید جامعه برای انتقال تجربیان این قشر به نسل آینده بسترسازی کند، متاسفانه شکاف نسلی بین نسل جوان و سالمند به معضلی بزرگ تبدیل شده و سالمندان از بی احترامی و بی توجهی در جامعه گله مندند.
آقای بهلولی مدیرعامل این بنیاد هم با هشدار به روند پیری و کاهش جمعیت ایران گفت: در سال ۱۴۵۰ جمعیت کشور به ۳۲ میلیون نفر کاهش خواهد یافت که ۲۲ میلیون نفر آن سالمند خواهند بود.
وی از کم توجهی مسئولان به مقوله سالمندان انتقاد و سوال کرد: مسئولان کشور اعلام کنند که سالمندی در کدامین اولویت کاری آنهاست.
وی همچنین از دستگاههای اجرایی خواست برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت خود را در زمینه اجرای سند ملی سالمندی اعلام کنند.
خانم مهدیلی از کارشناسان باسابقه بهزیستی و دیگر عضو هیات مدیره بنیاد فرزانگان آذربایجان شرقی هم با اشاره به اینکه ۳۰ درصد جمعیت کشور در سال ۱۴۳۰ سالمند خواهند بود، مشکلات زنان سالمند را در مقایسه با مردان بیشتر و عمیقتر خواند و بر ضرورت تدوین سیاستهای اجرایی برای ارائه خدمات ویژه به این قشر تاکید کرد.
وی گفت: زنان سالمند به علت ناتوانی در کسب درآمد پایدار، افزایش الگوی تنهازیستی، عدم امکان ازدواج مجدد، آسیب پذیری از نظر عاطفی، پایین بودن مشارکت در فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی و کاهش درآمد بعد از فوت همسر نیازمند سیاستگذاری و توجه ویژه هستند.
آقای بهجت یکی دیگر از اعضای هیات مدیره بنیاد فرزانگان آذربایجان شرقی نیز با اشاره به غفلت از آمارهای جمعیتی و لزوم برنامه ریزی، سیاستگذاری و حرکت بر اساس این آمارها خاطرنشان کرد: اگر مسئولان با تغییرات جمعیتی و هرم سنی برای مدیریت کشور برنامه ریزی کنند همیشه در حال توسعه خواهیم بود.
وی با یادآوری اینکه سالمندی بخشی از زندگی هر فرد است که گریز از آن امکان پذیر نیست گفت: ما نمی توانیم جلوی پیر شدن را بگیریم، اما با کمی تدبیر و اندیشه توام با علم می توانیم “سالم پیر شویم” و مردم برای برخورداری از دوران سالمندی فعال، سالم و با کیفیت باید در هر سنی که هستند، به فکر دوران سالمندی خود نیز باشند و توشه لازم را برای آن دوران ذخیره کنند، ضمن آنکه دولت هم ساز و کارهای لازم را در این زمینه فراهم کند.
دکتر ابراهیمی از روانشناسان با سابقه استان که در بنیاد فرزانگان آذربایجان شرقی مسیولیت کمیته آموزش و پژوهش را عهده دار است، با بیان اینکه این تشکل مردم نهاد مطالبه گر حقوق سالمندان از نهادهای دولتی و شهرداران است خواستار توسعه مراکز نگهداری روزانه سالمندان شد.
وی همچنین راه اندازی برنامه مستقل تلویزیونی در شبکه استانی سهند و ایجاد بانک زمان برای خدمت رسانی داوطلبانه به سالمندان بر اساس الگوی کشورهای توسعه یافته را پیشنهاد کرد.
آقای محمدزاده دیگر عضو هیات مدیره بنیاد فرزانگان استان و مدیر اسبق کانون بازنشستگان تامین اجتماعی استان درباره مدیران صندوق های بازنشستگی اظهار نظر کرد.
وی با اشاره به مشکل این صندوق ها در پرداخت حقوق بازنشستگان با وجود ظرفیتها و منابع درآمدی شرکتهای زیرمجموعه آن تصریح کرد: تامین اجتماعی صندوق بین النسلی است و باید با سه جانبه گرایی کارفرما، کارگر و تامین اجتماعی اداره شود.
بر اساس تقویم سنی کشورمان ، افراد بالای ۶۰ سال در ایران سالمند شناخته می شوند.
امسال شعار هفته ملی تکریم سالمند حفظ کرامت، ارتقای سلامت و کیفیت زندگی سالمندان با گام های محله محور اعلام شده بود.
مرور سخنان اعضای هیأت مدیره بنیاد فرزانگان آذربایجان شرقی نشان می‌دهد که علیرغم افزایش سریع جمعیت سالمندان در کشور و تدوین سند ملی و استانی در این حوزه، همچنان نگاه مسئولان به مقوله سالمندی جدی و اولویت‌محور نیست.
واقعیت این است که سالمندان سرمایه‌های ارزشمند جامعه‌اند؛ اما امروز نه‌تنها از انتقال تجربه‌های آنان غفلت می‌شود بلکه شکاف نسلی و مشکلات عدیده اقتصادی، اجتماعی و عاطفی شرایط را دشوارتر کرده است. اگر سیاست‌گذاران از هم‌اکنون به فکر برنامه‌ریزی دقیق و کارآمد نباشند، فردا با چالش‌های بزرگ‌تر و بحران‌های اجتماعی و اقتصادی در حوزه سالمندی روبه‌رو خواهیم شد.
بنابراین، لازم است «سالمندی» از یک شعار یا مناسبت تقویمی، به یک اولویت واقعی در سطح ملی و محلی تبدیل شود؛ اولویتی که بر پایه احترام، کرامت و عدالت اجتماعی، کیفیت زندگی سالمندان امروز و فردای جامعه را تضمین کند.
گزارش از :بهرام زمانی-محمد فرج پور باسمنجی