جنگ ۸ سال دفاع مقدس و جنگ ۱۲ روزه اگر چه اهدافی مشترک از لحاظ دفاع از کشور و مقابله با دشمن داشت، اما از لحاظ ماهیت، تاکتیک ها و شرایط کاملا متفاوت بود.
مردم کشور ما طی سال های اخیر برای حفظ کشور و جمهوری اسلامی تاوان جبران ناپذیری پرداختند، که نمونه بارز آن جنگ تحمیلی ۸ ساله بود که کشور در شرایط ضعف نظامی و بدون متحد جدی بود.
در حالی که جنگ ۱۲ روزه کشور با اسرائیل به قدرت باز دارنده سخت افزاری و توان منطقه ای تبدیل شده بود. همچنین در جنگ ۱۲ روزه اخیر تاسیسات هسته ای و برخی زیر ساخت ها هدف دشمن قرار گرفته، اما تخریب ها محدودتر و زمان جنگ کوتاه مدت بود.
از نظر سیاسی هر دو جنگ با هدف تضعیف نظام و تجزیه کشور ایران برنامه ریزی شده بود، اما ماهیت نظامی، مدت زمان و نوع درگیری این دو جنگ کاملا متفاوت بود.
خوب می دانیم که جنگ ۸ ساله جنگ خاک و نیروهای انسانی بود و جنگ ۱۲ روزه، جنگ فناوری و دوربرد بود که تحولات نوع نبرد در قرن بیست و یکم را نشان می داد.
این نبرد کوتاه مدت اما با تاثیرات گسترده اقتصادی و روانی همراه بود و از سوی دیگر هزینه های سنگین برای طرف مهاجم داشت.
به صراحت می توان گفت که جنگ ۸ ساله یکی از طولانی ترین جنگ های کلاسیک قرن بیستم بود که با درگیری زمینی، هوایی، دریایی و حتی شیمیایی مواجه شد و حتی دشمن توانست بخش های زیادی از کشور را اشغال کند.
با توجه به این که این جنگ دفاعی و فرسایشی بود که در آن ایران بیشتر در حال دفع حملات بود و جامعه به شکل گسترده تحت تاثیر جنگ قرار داشت.
جنگ ۱۲ روزه اخیر از نظر برخی مقامات و کارشناسان، به شدت با تجربه جنگ ۸ ساله مقایسه می شود، تا نقاط اشتراک و تفاوت ها، به ویژه در زمینه اراده ملی، کار آمدی تجهیزات بومی و نقش رهبری و امت واحده مشخص شود.
در این قالب شباهت ها معمولا به تلاش دشمن برای تضعیف قدرت ملی و تجدید پیمان با مردم و رهبری مرتبط است؛ هر چند که تفاوت ها در الگوهای عملیات و مدت زمان درگیری بنا به نوع تهدید و تقابل با طرف های مقابل متفاوت است.
من به عنوان یک عضو از اهل رسانه می توانم بگویم که: در جنگ ۸ ساله پاسخ جهانی و قطعنامه های آتش بس در بازه های زمانی بلندتر شکل گرفت و ایران در نهایت با تداوم مقاومت و تقویت ظرفیت های دفاعی به آتش بسی نسبی رسید.
ولی با توجه به جنگ ۱۲ روزه اخیر موازنه قدرت و اراده تغییر کرد و آتش بس یا توقف در مدت زمان کوتاه تری پدیرفته شد.
نتیجه کلیدی این است که، این دو نبرد در قالب بحث های تاریخی راهبردی و اخلاقی به شکل های مختلفی بیان می شود.
عقلانیت تصمیم گیری در میدان نبرد اراده ملت و رهبری و کار آمدی ساختارهای دفاعی، امنیتی از محور های مشترک است، اما تفاوت های بنیادین در مدت زمان درگیری، نوع تهدید و سطح مداخله بین المللی موجب تفاوت ها ی قابل توجهی در تحلیل ها می شود.
و حال این که برای پیشگیری از وقوع جنگ بین دو کشور رویکردی جامع و چند جانبه نیاز است که در بر دارنده دیپلماسی فعال، تقویت امنیت و اعتماد سازی و مدیریت بحران به شکل هماهنگ است.
در کنار این موارد ایجاد تیم های هماهنگی سریع العمل برای پاسخ به رویدادهای تحریک آمیز یا ناگهانی تا واکنش بحرانی به جای پاسخ تلافی جویانه است.
اتحاد ملی و اطاعت از رهبری به عنوان یک سازو ار غایی و سدی استوار برای کاهش احتمال در گیری های نظامی به حساب می آید و در کنار همه موارد همبستگی اجتماعی فراتر از تقسیمات حزبی یا گروهی، به ویژه در قالب حضور عمومی مردم در صحنه های مختلف می تواند به کاهش احتمالی جنگ و نوعی سپر دفاعی در برابر فشارهای دشمن باشد.
به قلم: راضیه وجودی