امروزه شاهد افزایش چشمگیر تعداد خیریهها هستیم. این اتفاق میتواند ناشی از افزایش حس مسئولیت اجتماعی در جامعه باشد، اما گاهی نیز به ابزاری برای کسب پرستیژ اجتماعی تبدیل میشود. متاسفانه، برخی افراد به دنبال کسب اعتبار از طریق تاسیس خیریه هستند و این مسئله باعث میشود که افزایش تعداد خیریهها همیشه به نفع جامعه نباشد. در حالی که وجود خیریهها به طور کلی جنبه مثبتی دارد، افزایش بیرویه و بدون نظارت آنها میتواند مشکلاتی را ایجاد کند، از جمله:
موازیکاری و اتلاف منابع: فعالیت همزمان تعداد زیادی خیریه در یک زمینه مشخص میتواند منجر به موازیکاری و اتلاف منابع شود.
عدم شفافیت و سوء استفاده: متاسفانه، همه خیریهها شفاف و پاسخگو نیستند و افزایش تعداد آنها میتواند فرصتی را برای افراد سودجو فراهم کند تا با تاسیس خیریههای جعلی یا استفاده نادرست از منابع، به منافع شخصی خود دست یابند.
رقابت ناسالم: افزایش تعداد خیریهها میتواند منجر به رقابت ناسالم برای جذب کمکهای مالی شود. در این شرایط، برخی خیریهها ممکن است به جای تمرکز بر ماموریت اصلی خود، به دنبال روشهای تبلیغاتی اغراقآمیز یا حتی غیراخلاقی برای جمعآوری کمک باشند.
پیچیدگی و سردرگمی: وجود تعداد زیادی خیریه میتواند انتخاب را برای اهداکنندگان دشوار کند و تشخیص خیریههای موثر و قابل اعتماد را برای آنها مشکل سازد.
با این حال برخی از خیریههای نوپا برای تامین اعتبار مالی به روشهایی مانند ارسال پیامک انبوه یا تماس با افراد سرشناس و حتی متفرقه متوسل میشوند، و این کار گاهی به سلب آسایش دیگران منجر میشود. از آنجا که کار خیر یک امر اختیاری است، اصرار بیش از حد یا استفاده از روشهای غیراخلاقی برای جمعآوری کمک، از جمله تحت فشار قرار دادن مردم، میتواند نتایج معکوس داشته باشد. این کار نه تنها باعث نارضایتی و بیاعتمادی مردم میشود، بلکه اعتبار خود انجمن را نیز زیر سوال میبرد.
این موضوع برای انجمنهای خیریه یک مسئولیت اخلاقی ایجاد میکند و آنها را ملزم میسازد که در جمعآوری کمکهای مالی به اصول اخلاقی پایبند باشند. شفافیت در مورد نحوه استفاده از کمکها، احترام به انتخاب افراد در کمک کردن یا نکردن، و پرهیز از هرگونه اجبار یا فریب، از جمله این اصول هستند.
در واقع، اعتماد مردم مهمترین سرمایه یک انجمن خیریه است و حفظ این اعتماد نیازمند رفتار مسئولانه و شفاف در تمام فعالیتها، از جمله جمعآوری کمکهای مالی است. همچنین دولت و نهادهای نظارتی باید در اعطای مجوز به خیریهها دقیقتر و سختگیرانهتر عمل نموده و نظارت کافی بر فعالیت خیریهها داشته باشند تا از شفافیت، پاسخگویی و انطباق آنها با قوانین و مقررات اطمینان حاصل شود.
به قلم: پروین بابایی