کبریت توکلی را زنده یاد تقی توکلی پدر محمد تقی توکلی راه انداخت. وی از تجار قند و شکر آذربایجان و قفقاز بود. در روسیه با صنعت کبریت سازی آشنا شد و احساس کرد که مردم ایران را از مشقت روشن کردن آتش با سنگ چخماق برهاند و به نیاز روز همه مردم ایران پاسخ دهد که در نوع خود در زمانه اش کار بزرگی بود. ده سال پس از راه اندازی کبریت توکلی تعداد کارگران آن به ۸۰۰ نفر رسید و در واقع بزرگترین صنعت آذربایجان شد. در کنار کارخانه های چراغ سازی، چرم سازی، صندلی سازی، صابون سازی، که پیشینه گذشته در تبریز دارند، تبریز پایه گذار صنعت ایران می شد.
پسر این کبریت ساز توانا همان محمدتقی پدر نوین صنعت ایران دانش آموخته فنی دانشگاه معتبر و رده های اولی دنیا یعنی شیکاگو سودای صنعتی شدن ایران را در سر داشت و با هوشمندی و درایت و کاردانی اعتماد پادشاه وقت را جلب نمود و با هوشمندی بانی صنایع مس، ماشین ساری و تراکتور سازی و شهرکهای صنایع سنگین تبریز، اراک و کرمان شد.
چه مردان بزرگی در این خاک گهرخیز تبریز سر بر آورده اند. امروز کبریت توکلی، کارخانه ۱۰۷ ساله در تبریز هنوز پابرجاست و جزو برندهای محبوب هر خانواده ایرانی است و مردم آن را را با عنوان کبریت بی خطر می شناسند.
این کارخانه در سالهای اخیر با تولید ده میلیارد قوطی کبریت عنوان بزرگترین کارخانه کبریت دنیا را کسب کرده است. بیش از یک قرن است که اکثر مردم ایران خانه های خود را با کبریت توکلی گرم کرده اند و این برند نماد صنعت ایران است و جالب اینجاست که با گذشت صد سال کبریت همان کبریت قرن پیش با تغییرات جزئی است و تحولات تکنولوژی در محصول نهایی آن تغییرات جدی صورت نداده است. صادرات کبریت توکلی به کشورهای خارج همچنان ادامه دارد و برخی برندهای ایرانی برای دیده شدن در بین خانواده ها لوگو و شناسه صنعت خود را با نقش روی رویه قوطی کبریت توکلی با طراحی های هنری به خانه مردم برده اند.
محمدفرج‌پور باسمنجی