یلدا و کریسمس؛ تعامل تجارت و فرهنگ
در حالی که به شب چله نزدیک میشویم، اغلب مغازهها هرچه جنس قرمزرنگ دارند در ویترینها چیدهاند، از لباس و عروسک و فیگورهای مختلف و ظرف و ظروف گرفته تا کتابهایی با جلد قرمز و حتی یخچال و لباسشویی قرمز رنگ! گویی فرصتی است که مغازهدارن سلیقههای مشتریان مختلف از هر قشر و صنف و گروهی را ترغیب به خرید کنند.
در کنار مجسمهها و ظروف و شمعهایی که به شکل انار ساخته شدهاند، بادکنکها، جوراب و لباسهایی به رنگهای سرخ و سبز و با نقشهایی از انار و قاچهای هندوانه خودنمایی میکنند. اما این تمام ماجرا نیست. به زودی و درست چند روز پس از یلدا، سال نو میلادی نیز فرا میرسد و این هم فرصت مغتنم دیگری برای بازار است تا با بهرهگیری از بالا رفتن تب جشن سال نو میلادی در بین خانوادههای ایرانی، گروهی دیگر از کالاها را به فروش برساند. به همین دلیل در کنار نمادهای یلدایی، سیل عظیمی از فیگورهای بابانوئل، آدم برفی، کاجهای تزئین شده و لباسهایی با چاپ نمادهای سال نو میلادی زینتبخش ویترین مغازهها شدهاند، گویی هر دو اینها یک مراسم مشترک هستند؛ بخصوص که روی برخی لباسها عناصر یلدایی و میلادی با زیرکی هرچه تمامتر با هم تلفیق شدهاند و ترکیبی نو اما غریب آفریدهاند. تصاویری مانند بابانوئل انار به دست و یا تزئین درخت کریسمس با آویزهایی به شکل انار، نمونههایی از این دست است که سلیقه مشتریان مختلف از نسلهای سنتی و جدید را همزمان اقناع میکند. این تلفیقها و ترکیبها، به بده بستانی میان فرهنگ و تجارت تبدیل شدهاند تا رونقی برای بازار زمستان، و خوراکی نو برای فرهنگ خلق کنند. در واقع جشن یلدا و سال نو میلادی به دلیل تلاقی زمانی، میتوانند تعاملات تجاری جدیدی را شکل دهند. همچنین از نظر نمادین نیز در هر دو این جشنها رنگ قرمز به عنوان نماد شادی و امید جلوهگری میکند و به عنوان رنگ غالب در دکوراسیون و تزئینات و حتی خوراکیها و هدایا مورد توجه قرار میگیرد. این روزها خانوادهها با خرید عناصری از هر دو این فرهنگها، پیوندهای فرهنگی تازهای را خلق کرده و از این طریق به تعامل آرام و خلاقانه فرهنگها کمک میکنند. به نظر میرسد فرهنگ جشن سال نو میلادی، حتی تا حد زیادی به تحرک و نشاط جشن شب یلدا افزوده باشد و از این منظر میتوان به آن خوشبینانه نگریست. کسب و کارها نیز میتوانند از این همزمانی استفاده کرده و محصولات ویژهای عرضه کنند که پاسخگوی تلاقی این دو مناسبت باشد. بنابراین این اتفاق نه تنها به تنوع و گسترش جشنها کمک می کند، بلکه به شکل گیری یک بازار پویا، آن هم در آستانه سرما و تعطیلات پیاپی زمستان منجر میشود.
پروین بابایی