هر نسلی، میراث‌داران بی‌ادعایی دارد که بیش از آن‌که نامشان در رسانه‌ها تکرار شود، ردپایشان در زندگی نسل‌ها ماندگار است. نوش‌آفرین انصاری، از آن نام‌هاست؛ زنی که زندگی‌اش را وقف کتاب کرد و سرنوشت فرهنگی ایران را بی‌سر و صدا دگرگون ساخت.
در ۳۰ شهریور ۱۳۱۸ در سیملا، در دامنه‌های هیمالیا به دنیا آمد؛ در خانواده‌ای که ریشه در دیپلماسی و آموزش داشت. سال‌های کودکی‌اش در میانه جنگ و کوچ، در کشورهایی گوناگون گذشت؛ از افغانستان تا انگلستان، از هلند تا شوروی. او کودکِ میان فرهنگ‌ها بود، و همین پرورش چندفرهنگی، نگاهی ژرف و فراگیر به جهان به او بخشید.
انصاری از همان جوانی کتاب را نه صرفاً رسانه‌ای برای انتقال دانش، بلکه پلی میان انسان‌ها می‌دانست. با مدرک کتابداری از ژنو و کارشناسی ارشد از مک‌گیل بازگشت، و با پایه‌گذاری بخش فنی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، بنیان‌گذار نظم و استاندارد در حوزه کتابداری شد. او نه فقط کتابدار که معلم بود، محقق بود، و ترویج‌گری بی‌وقفه برای کتاب‌خوانی.
اما بیش از همه، نام نوش‌آفرین انصاری با شورای کتاب کودک و پروژه سترگ فرهنگ‌نامه کودکان و نوجوانان گره خورده است. همراهی‌اش با توران میرهادی و ده‌ها متخصص دیگر، تنها فرهنگ‌نامه تألیفی جامع برای کودکان ایران را پدید آورد؛ میراثی که هنوز زنده است و نفس می‌کشد.
در سال ۲۰۱۰، عضویت افتخاری در دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) را به‌دست آورد؛ افتخاری جهانی که گواه تلاش‌های بی‌وقفه‌اش برای کتاب، عدالت فرهنگی، و توجه به کودکان در حاشیه بود.
نوش‌آفرین انصاری، نامش یادآور صبوری، فرزانگی و وفاداری به فرهنگ مکتوب است. زنی که از بیمارستان‌های روانی تا روستاهای دورافتاده، کتاب را برد و «خواندن» را به عنوان یک حق انسانی بازتعریف کرد.
او هنوز ایستاده است؛ میان قفسه‌ها، کنار کتاب‌ها، و در قلب نسلی که خواندن را از او آموخت.