در گذشته، حفظیات عمدتاً منبع اصلی دسترسی به اطلاعات بود: دانش‌آموزان برای یادآوری دانش تاریخی، علمی یا ادبی، مجبور بودند همه جزئیات را در ذهن نگه دارند. امروز، با دسترسی سریع به منابع آنلاین، دیگر نیازی به حفظ کردن همه جزئیات نیست. کارکرد حفظیات اکنون بیشتر به تمرین ذهنی، تقویت حافظه فعال و آماده‌سازی برای کاربرد دانش تغییر کرده است.
حفظیات مزایای مشخصی دارد. تثبیت مفاهیم بنیادین، مانند جدول ضرب، قواعد پایه زبان یا فرمول‌های اصلی ریاضی، هنوز نیازمند حفظ هستند تا دانش‌آموز بتواند بدون وابستگی به منبع، سریع و روان عمل کند. این فعالیت‌ها حافظه و تمرکز دانش‌آموز را تقویت می‌کنند و پایه‌ای برای تفکر تحلیلی فراهم می‌آورند. وقتی اطلاعات پایه در ذهن تثبیت شده باشد، تحلیل و ترکیب مفاهیم پیچیده‌تر راحت‌تر و مؤثرتر انجام می‌شود.
با این حال، حفظیات محدودیت‌هایی دارد و در برخی موارد غیرضروری است. اطلاعات جزئی و قابل جستجو، مانند تاریخ‌های دقیق، آمارهای تغییرپذیر یا متن‌های طولانی بدون کاربرد عملی، امروزه نیازی به حفظ شدن ندارند؛ گوشی و اینترنت این وظیفه را سریع‌تر و دقیق‌تر انجام می‌دهند. همچنین تمرکز صرف بر حفظیات بدون فهم، یادگیری سطحی ایجاد می‌کند و مهارت‌های تحلیل، خلاقیت و کاربرد عملی را شکل نمی‌دهد.
جمع‌بندی اینکه حفظیات در مدارس امروز به جای اینکه هدف نهایی یادگیری باشد، ابزاری پشتیبان برای یادگیری فعال و کاربردی است. کاربرد ضروری آن شامل دانش پایه‌ای که بدون آن نمی‌توان مفاهیم پیچیده‌تر را فهمید، اطلاعاتی که نیازمند واکنش سریع یا تصمیم‌گیری آنی هستند، و مهارت‌هایی که با تمرین و تکرار تقویت می‌شوند. در مقابل، حفظ جزئیات غیرضروری یا اطلاعات صرفاً برای نمره، فاقد ارزش واقعی است. مدارس موفق، حفظیات را با فهم، تجربه عملی و کاربرد دانش ترکیب می‌کنند تا هم مغز تمرین کند و هم مهارت واقعی ایجاد شود.
به قلم: نسرین بابایی